دوران بارداری، هرچند یکی از زیباترین تجربه‌های زندگی هر زن است، اما همراه با تغییرات زیادی در بدن اوست. یکی از مشکلات شایع در این دوران، بواسیر یا هموروئید است، بیماری‌ای که می‌تواند باعث درد، خارش، تورم و حتی خونریزی شود. از آنجا که بسیاری از داروها در دوران بارداری قابل استفاده نیستند، بسیاری از مادران نگران‌اند که آیا لیزر هموروئید در بارداری گزینه‌ای ایمن است یا نه.
در این مقاله از آیین مادری، به زبان ساده و علمی توضیح می‌دهیم که هموروئید در بارداری چرا رخ می‌دهد، چه زمانی خطرناک است و آیا درمان آن با لیزر برای مادر و جنین بی‌خطر است یا خیر.
فهرست محتوا
هموروئید در دوران بارداری
هموروئید یا بواسیر یکی از شایع‌ترین مشکلات گوارشی در دوران بارداری است و حدود نیمی از زنان در سه‌ماهه سوم بارداری درجاتی از آن را تجربه می‌کنند. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های اطراف مقعد یا راست‌روده تحت فشار زیاد قرار می‌گیرند و متورم یا گشاد می‌شوند.
در دوران بارداری، تغییرات هورمونی و افزایش هورمون پروژسترون باعث می‌شود دیواره رگ‌ها شل‌تر شود و خون در آن‌ها تجمع پیدا کند. از طرف دیگر، رشد رحم به‌مرور زمان فشار بیشتری بر رگ‌های لگن و ناحیه مقعد وارد می‌کند و همین امر باعث شکل گیری هموروئید می‌شود.
در بیشتر موارد، هموروئید در بارداری با علائمی مانند خارش، احساس درد یا سوزش هنگام دفع، خونریزی خفیف و تورم اطراف مقعد همراه است. اگرچه این وضعیت برای مادران ناخوشایند و گاهی دردناک است، اما در بیشتر موارد موقتی بوده و پس از زایمان به‌تدریج برطرف می‌شود.
نکته مهم این است که درمان‌های خانگی و اصلاح سبک زندگی در این دوران معمولاً مؤثر هستند و نیازی به جراحی وجود ندارد، مگر در موارد شدید یا خونریزی دار که پزشک ممکن است روش‌هایی مانند لیزر درمانی هموروئید را پیشنهاد کند.
علت بروز هموروئید در دوران بارداری چیست؟
بواسیر یا هموروئید در دوران بارداری بیشتر به دلیل تغییرات فیزیولوژیک و هورمونی بدن مادر ایجاد می‌شود. در این دوره، چند عامل با هم دست به دست می‌دهند تا فشار داخل لگن و رگ‌های ناحیه مقعد افزایش پیدا کند و باعث تورم یا بیرون‌زدگی رگ‌ها شوند.
مهم‌ترین دلایل بروز هموروئید در دوران بارداری عبارت‌اند از:
- افزایش فشار رحم بر رگ‌های لگن و مقعد:
با رشد جنین، رحم بزرگ‌تر می‌شود و به عروق لگنی و سیاهرگ‌های ناحیه نشیمنگاه فشار وارد می‌کند؛ این فشار باعث کندی جریان خون و تجمع آن در رگ‌ها می‌شود. - یبوست بارداری:
یکی از شایع‌ترین مشکلات دوران بارداری است. تغییرات هورمونی، مصرف مکمل آهن و کاهش تحرک، حرکت طبیعی روده را کند می‌کند و زور زدن مکرر هنگام دفع، به بروز بواسیر منجر می‌شود. - افزایش هورمون پروژسترون:
این هورمون برای حفظ بارداری ضروری است، اما باعث شل شدن دیواره رگ‌ها می‌شود. در نتیجه، رگ‌های ناحیه مقعد راحت‌تر متورم می‌شوند. - کاهش فعالیت بدنی:
بسیاری از خانم‌های باردار در ماه‌های آخر فعالیت فیزیکی کمی دارند که این موضوع جریان خون را کاهش داده و احتمال التهاب عروق را بیشتر می‌کند. - زایمان طبیعی و فشار شدید هنگام تولد:
در برخی مادران، بواسیر در اواخر بارداری یا درست بعد از زایمان طبیعی به‌دلیل فشار شدید هنگام زور زدن ظاهر می‌شود.
به طور کلی، هموروئید در دوران بارداری اغلب نتیجه مستقیم فشار مکانیکی، تغییرات هورمونی و یبوست مزمن است. هرچند در بیشتر موارد بعد از زایمان کاهش می‌یابد، اما در صورت درد یا خونریزی باید با پزشک متخصص مشورت شود تا از عفونت یا پیشرفت بیماری جلوگیری شود.
روش‌های ایمن درمان هموروئید در دوران بارداری
درمان بواسیر در دوران بارداری باید با دقت و زیر نظر پزشک انجام شود، زیرا بسیاری از داروها و روش‌های درمانی ممکن است برای جنین ایمن نباشند.
هدف اصلی درمان، کاهش درد، پیشگیری از یبوست و بهبود جریان خون ناحیه مقعد است.
درمان‌های خانگی و مراقبتی
در بیشتر موارد، درمان‌های خانگی در کنترل علائم خفیف هموروئید بسیار مؤثرند:
- افزایش مصرف فیبر: خوردن میوه، سبزی و غلات سبوس‌دار به نرم شدن مدفوع کمک می‌کند.
- نوشیدن آب کافی: حداقل ۸ لیوان آب در روز باعث بهبود حرکات روده می‌شود.
- حمام نشسته با آب گرم: روزی دو تا سه بار نشستن در لگن آب گرم به مدت ۱۵ دقیقه باعث کاهش التهاب می‌شود.
- اجتناب از نشستن طولانی‌مدت: فشار روی رگ‌های مقعد را کم می‌کند.
- ورزش سبک بارداری: پیاده روی روزانه و حرکات کششی ملایم باعث افزایش گردش خون می‌شود.
این روش‌ها ایمن‌ترین گزینه‌ها برای مادران باردار هستند و معمولاً در مراحل اولیه بیماری کافی‌اند.
درمان دارویی (تحت نظر پزشک)
اگر بواسیر باعث درد یا التهاب شدید شود، پزشک ممکن است برخی داروها یا پمادهای موضعی بی‌خطر را تجویز کند. در دوران بارداری، تنها داروهایی که ایمنی آن‌ها برای جنین ثابت شده باشد باید استفاده شوند؛ مانند:
- پماد لیدوکائین یا آلوئه‌ورا: برای تسکین درد و سوزش.
- پمادهای ضد التهاب ملایم: با تجویز پزشک و برای مدت کوتاه.
- نرم‌کننده‌های مدفوع: مثل پسیلیوم یا لاکتولوز برای جلوگیری از یبوست.
به هیچ عنوان نباید از داروهای خودسرانه یا پمادهای حاوی هیدروکورتیزون قوی بدون نظر پزشک استفاده کرد، زیرا ممکن است برای جنین مضر باشند.
درمان هموروئید با لیزر در بارداری
در مواردی که بواسیر در بارداری شدید است، خونریزی دارد یا به درمان‌های خانگی پاسخ نمی‌دهد، لیزر درمانی می‌تواند گزینه‌ای ایمن و مؤثر باشد.
لیزر هموروئید توسط دکتر نجاری فوق تخصص کولورکتال تحت شرایط ایمن و بدون نیاز به تیغ جراحی یا بخیه، بواسیر را درمان می‌کند و معمولاً فقط با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. به همین دلیل، برخلاف جراحی سنتی، خطر بیهوشی یا مصرف داروهای قوی وجود ندارد.
در موارد خاص و با نظر پزشک متخصص کولورکتال، لیزر می‌تواند در سه‌ماهه دوم بارداری انجام شود یعنی زمانی که خطر برای جنین کمتر است. این روش مزایایی مانند کاهش درد، بهبودی سریع و بدون نیاز به بستری دارد و به مادر اجازه می‌دهد خیلی زود به زندگی روزمره بازگردد. در دوران بارداری، هدف اصلی درمان، کاهش علائم و پیشگیری از پیشرفت بیماری است. بنابراین، هر درمانی باید با مشورت پزشک انجام شود تا سلامت مادر و جنین به‌طور کامل حفظ گردد.
سوالات متداول
- آیا بواسیر در دوران بارداری خطرناک است؟
در بیشتر موارد خیر. بواسیر در دوران بارداری معمولاً خفیف است و پس از زایمان به‌تدریج بهبود پیدا می‌کند. اما در صورت خونریزی یا درد شدید، باید تحت نظر پزشک درمان شود تا از بروز عفونت یا کم‌خونی جلوگیری گردد. - آیا استفاده از پماد برای بواسیر در بارداری بی‌خطر است؟
برخی پمادهای موضعی با نظر پزشک مجاز هستند، اما مصرف خودسرانه ممکن است برای جنین مضر باشد. همیشه پیش از استفاده از هر دارویی با پزشک متخصص مشورت کنید. - آیا درمان هموروئید با لیزر در بارداری ایمن است؟
در موارد خاص و با نظر پزشک متخصص کولورکتال، لیزر می‌تواند در سه‌ماهه دوم بارداری انجام شود. چون این روش بدون بیهوشی و بدون خونریزی است، نسبت به جراحی سنتی ایمن‌تر به شمار می‌رود. - آیا بواسیر در بارداری بعد از زایمان برطرف می‌شود؟
بله، در بسیاری از مادران بواسیر پس از زایمان و بازگشت فشار لگنی به حالت طبیعی، به‌تدریج از بین می‌رود. اما اگر علائم باقی ماند، ممکن است نیاز به درمان تخصصی مانند لیزر باشد. - چگونه می‌توان از بروز هموروئید در بارداری پیشگیری کرد؟
با نوشیدن آب کافی، مصرف غذاهای پرفیبر، انجام پیاده‌روی روزانه و پرهیز از نشستن طولانی می‌توان احتمال ابتلا را به میزان زیادی کاهش داد. - آیا زایمان طبیعی باعث تشدید بواسیر می‌شود؟
در برخی موارد بله. فشار زیاد هنگام زایمان طبیعی می‌تواند باعث بیرون‌زدگی یا التهاب بیشتر بواسیر شود، اما معمولاً پس از مدتی بهبود می‌یابد. - چه زمانی باید برای بواسیر در دوران بارداری به پزشک مراجعه کرد؟
اگر بواسیر با درد شدید، خونریزی، ترشح، تب یا عفونت همراه است، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید. زیرا تأخیر در درمان می‌تواند باعث ایجاد فیستول یا عفونت گسترده شود.
جمع بندی
بواسیر در دوران بارداری از مشکلات شایعی است که بسیاری از مادران تجربه می‌کنند، اما جای نگرانی نیست. این وضعیت معمولاً به دلیل تغییرات هورمونی، فشار رحم و یبوست ایجاد می‌شود و در اغلب موارد با مراقبت‌های ساده و اصلاح سبک زندگی بهبود می‌یابد.
اگر بواسیر شدیدتر شود یا درد و خونریزی ادامه داشته باشد، درمان‌های تخصصی مانند لیزر بواسیر می‌تواند به‌صورت ایمن و بدون خطر برای مادر و جنین انجام شود. به شرط آن‌که در یک مرکز معتبر و زیر نظر پزشک فوق‌تخصص کولورکتال انجام گیرد.
یادتان باشد، سلامت شما مستقیماً بر سلامت جنین تأثیر می‌گذارد. پس اگر علائمی دارید که باعث درد یا ناراحتی شما شده، بهتر است زودتر با پزشک مشورت کنید تا با کمترین درد و نگرانی، بارداری آرام و سالمی را پشت سر بگذارید.
این مطلب یک رپورتاژ آگهی است و مسئولیت محتوای آن بر عهده‌ی صاحب آگهی می‌باشد.
