ناباروری همیشه به معنای عقیم بودن یا ناتوانی دائمی در بچه‌دار شدن نیست. در ایران حدود ۲۰ درصد از زوج‌ها نابارور هستند، اما درصد بسیار کمی از آنها عقیم هستند. بیشتر زوج‌های نابارور که برای بچه‌دار شدن اقدام می‌کنند با درمان و بدون درمان بالاخره صاحب فرزند می‌شوند. مشکل ناباروری ممکن است از طرف مرد، زن یا هر دو باشد. در برخی موارد پس از انجام تمامی آزمایش‌ها، علت اصلی ناباروری مشخص نمی‌شود.
ناباروری برای بسیاری از زوج‌ها یک بحران به حساب می‌آید و مشکلات ناباروری معمولاً با خود احساس گناه به همراه دارد. انجام معاینات پیش از بارداری می‌تواند به زوج‌ها برای مشخص شدن وضعیت باروری آنها پیش از اقدام به بارداری کمک کند. در این صورت اگر مشکلی وجود داشته باشد، زودتر از آن باخبر می‌شوید و درمان مناسب را برای بهبود باروری و افزایش شانس بارداری و داشتن فرزندی سالم دریافت می‌کنید.
علائم و دلایل ناباروری در زنان
اختلالات تخمک‌گذاری در زنان می‌تواند یکی از علائم ناباروری باشد. تغییر در دورۀ عادت ماهانه با مشکلات مربوط به ناباروری مرتبط است. داشتن عادت‌های ماهانۀ غیرطبیعی مانند خونریزی بیشتر یا کمتر از حد معمول، عادت‌های ماهانۀ نامنظمی که باعث می‌شود فاصلۀ روزهای بین دو عادت ماهانه در هر ماه تغییر کند، نداشتن عادت ماهانه یا توقف ناگهانی آن یا عادت‌های ماهانۀ دردناک مثل کمردرد، درد ناحیۀ تناسلی و گرفتگی ماهیچه‌ها از علائمی است که اگر قصد بارداری دارید باید به آنها توجه کنید و در صورت وجود این علائم برای افزایش شانس بارداری خود و بررسی مشکلات، سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. برخی از علائم در زنان می‌تواند نشان‌دهندۀ تغییرات هورمونی در او باشد که می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات باروری در زنان شود. این علائم ظاهری که نشان‌دهندۀ تغییرات هورمونی هستند شامل موارد زیر است:
- تغییرات پوستی شامل افزایش آکنه و جوش
- کاهش یا افزایش میل جنسی
- رشد موهای زاید در پشت لب، روی قفسۀ سینه و چانه
- ریزش یا نازک شدن موها
- افزایش وزن
- ترشحات شیری رنگ از نوک سینه‌ها و بدون ارتباط با شیردهی
- احساس درد هنگام برقراری رابطۀ جنسی
موارد بالا علائمی است که به علت وجود یک یا چند مشکل در زنان بروز می‌کند و می‌تواند نشان‌دهندۀ ناباروری باشد. اما ناباروری ممکن است دلیل دیگری داشته باشد که هیچ علائمی ندارد. یک دلیل عمدۀ ناباروری در زنان اختلال تخمک‌گذاری است. یعنی تخمک آزاد نمی‌شود یا امکان بارور شدن ندارد. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (pcos) یکی از علل اصلی توقف تخمک‌گذاری است. از دیگر علل شایع ناباروری در زنان، مشکلات مرتبط با لوله‌های رحم است که وظیفۀ حمل تخمک از تخمدان به رحم را بر عهده دارند. گاهی لوله‌های رحم به خاطر باقی ماندن بافت یا جای زخم پس از عفونت یا به دلیل عارضۀ آندومتریوز مسدود می‌شوند. همچنین ممکن است ترشحات دهانۀ رحم باعث آسیب دیدن اسپرم یا کاهش تحرک آن و در نتیجه ناتوانی اسپرم در رسیدن به تخمک و در نتیجه لقاح تخمک شود.
مشکلات ناباروری ممکن است ناشی از ناتوانی تخمک لقاح‌یافته برای لانه‌گزینی در رحم باشد. پس از ورود تخمک لقاح‌یافته به رحم، علل بسیاری می‌تواند مانع از لانه‌گزینی آن در رحم شود. کیفیت تخمک یکی از مواردی است که در توانایی تخمک لقاح‌یافته برای لانه‌گزینی در رحم تأثیرگذار است. افزایش سن، به ویژه پس از ۳۵ سالگی نیز باعث کاهش باروری می‌شود. باردار شدن پس از ۴۵ سالگی به ندرت اتفاق می‌افتد. همچنین اضافه وزن یا لاغری نیز می‌تواند باعث کاهش باروری شود. سیگار کشیدن نیز علاوه بر آن که باعث کاهش باروری در زن می‌شود، می‌تواند خطر بارداری خارج از رحم را افزایش دهد.
