در این مقاله قصد داریم به نقد و بررسی تفاوت عکس رنگی رحم و سونوگرافی واژینال بپردازیم. در ابتدا مفهوم عکس رنگی رحم توضیح داده می شود. سپس مفهوم سونوگرافی واژینال بررسی خواهد شد. پس از آن نیز به مقایسه عکس رنگی رحم و سونوگرافی واژینال خواهیم پرداخت.
فهرست محتوا
عکس رنگی رحم چیست؟
عکس رنگی رحم یا Hysterosalpingography (به صورت مخفف HSG) که با نام رحم لوله نگاری نیز شناخته می شود یک روش برای تشخیص ناباروری در خانم ها به شمار می آید. در این روش، از درون رحم زن و همچنین لوله های رحم او عکس برداری رنگی صورت می پذیرد. این عکس برداری به کمک اشعه ایکس و ماده حاجب انجام می شود. وقتی که نتیجه عکس رنگی مشخص شد، پزشک متخصص می تواند وضعیت رحم فرد و همچنین لوله های متصل به رحم (لوله های فالوپ) و بافت های آن را مورد بررسی قرار دهد. به بیان ساده تر، سلامت اندام تولید مثل بانوان با این عکس مشخص خواهد شد.
شاید برای شما سوال پیش بیاید که منظور از ماده حاجب که در عکس برداری رنگی رحم استفاده می شود، چیست؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که این ماده که با نام ماده کنتراست زا هم معروف است، به منظور بیشتر کردن تضاد بین ساختارها و مایعات در فرایند تصویر برداری پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد.
سونوگرافی واژینال چیست؟
سونوگرافی واژینال که با نام های دیگری مانند ترانس واژینال نیز شناخته می شود، یک نوع تصویر برداری با سرعت بالا و بدون درد می باشد که از سونوگرافی شکم عادی، دقیق تر است. در واقع تصاویری که این سونوگرافی در اختیار پزشک قرار می دهد با دقت بسیار زیادی، اندام های لگن فرد خصوصاً لوله های فالوپ و تخمدان های او را نشان می دهند. این سونوگرافی نوعی تصویر برداری از اندام های درونی فرد است که با کمک ارسال امواج صوتی با فرکانس بالا انجام می شود. با کمک سونوگرافی واژینال تمام مشکلات و عیوب و ناهنجاری های موجود در دستگاه تولید مثل زن شناسایی می شود. در نتیجه پزشکان متخصص می توانند استفاده بسیار زیادی از نتایج این سونوگرافی داشته باشند.
سونوگرافی واژینال در تشخیص بیماری و تشخیص دلایل ایجاد بیماری و همچنین برای نظارت بر بارداری بسیار مفید است. معمولا وقتی پزشکان سونوگرافی واژینال را برای یک خانم تجویز می کنند که آن فرد نشانه های خون ریزی غیر عادی رحم داشته باشد. البته به منظور بررسی تومور تخمدان و فیبروم رحم و همچنین ناباروری و … نیز این نوع سونوگرافی توسط پزشک تجویز می شود.
مقایسه عکس رنگی رحم و سونوگرافی واژینال
رحم یک عضو از بدن زن است که چون تقریباً جزء اندام های سطحی بدن به حساب می آید، با روش های متفاوتی می توان از آن تصویر برداری به عمل آورد. استفاده از روش سونوگرافی واژینال، رایج تر از روش های تصویر برداری دیگر مانند عکس رنگی رحم است. با این وجود در بعضی از موارد، مثلاً وقتی که پزشک بخواهد دلیل تاخیر در باروری فرد را مشخص کند از عکس رنگی رحم استفاده می شود. در این قسمت از مقاله قصد داریم به مقایسه عکس رنگی رحم و سونوگرافی واژینال بپردازیم. این دو روش تصویر برداری از رحم دارای تفاوت های زیر هستند:
تفاوت در شیوه انجام دو روش
یک مورد از تفاوت های عکس رنگی رحم و سونوگرافی واژینال، به شیوه انجام دو روش مربوط می شود. در صورتی که قرار باشد عکس رنگی رحم یک زن انجام شود، بایستی آن فرد بر روی تخت معاینه بخوابد. بعد از آن واژن به کمک اسپکولوم که یکی از وسایل معاینه زنانه است، باز خواهد شد و دهانه رحم نیز به کمک یک ابزار درمانی به نام تناکولوم گرفته می شود. پس از این مرحله نیز بایستی به کمک یک لوله خیلی نازک، ماده هاجب به درون رحم فرد تزریق گردد. پس از تزریق این ماده، عکس رنگی رحم گرفته می شود.
با این وجود برای گرفتن سونوگرافی واژینال، راه حل ساده تری طی می شود. فقط کافی است که وارد اتاق معاینه بشوید و لباس‌های پایین تنه خود را از تن خود خارج کنید. اگر مثانه شما قبل از انجام سونوگرافی واژینال پر باشد بهتر است؛ چرا که مثانه پر کمک می کند که روده بالاتر بیاید و عکس بهتری از لگن فرد گرفته شود.
تفاوت در میزان درد این دو روش
یک مورد دیگر از تفاوت های عکس رنگی رحم و سونوگرافی واژینال، به میزان دردی که بعد از انجام هر یک از آن دو روش باید تحمل کنید، مربوط است. هر یک از مراحل مربوط به گرفتن عکس رنگی که در قسمت قبلی توضیح دادیم، ممکن است همراه با درد باشند. در بعضی از موارد برای کاهش درد فرد، از یک سری از مسکن ها استفاده می شود. البته این مسکن باید تا یک ساعت قبل از انجام عکس برداری مصرف شود وگرنه امکان دارد بر روی نتایج عکس برداری تاثیر منفی بگذارد. در مواردی که فرد احساس درد شدیدی می کند، پزشکان از بیهوشی سبک هم برای او استفاده می کنند.
با این وجود، دردی که یک زن در حین انجام سونوگرافی واژینال تحمل می کند، خیلی کم تر از وقتی است که عکس رنگی از رحم او گرفته می شود.
کاربرد متفاوت دو روش
یک مورد دیگر از تفاوت های عکس رنگی رحم و سونوگرافی واژینال، به کاربرد متفاوت دو روش مربوط می شود. البته به صورت کلی، هر دو روش به دنبال پیدا کردن مشکلات کوجود در دستگاه جنسی فرد یک زن هستند ولی دلایلی که پزشک متخصص، هر یک از این دو روش را برای شما تجویز می کند، متفاوت هستند. سونوگرافی واژینال به علت های زیر توسط پزشک تجویز می شود:
- وقتی که زن در ناحیه لگن خود احساس درد می کند.
- وقتی که زن با حاملگی خارج از رحم مواجه است.
- وقتی که زن با مشکل ناباروری مواجه است.
- به منظور بررسی فیبروم رحم زن
- وقتی که زن با خون ریزی غیر عادی واژینال مواجه است.
- به منظور تایید قرار گرفتن صحیح آی یو دی در درون رحم
- به منظور بررسی کیست تخمدان ها
عکس رنگی رحم نیز به دلایل زیر توسط پزشک متخصص، تجویز می شوند:
- تشخیص چسبندگی های لوله های فالوپ و باز بودن این لوله ها
- تشخیص فیبروم رحم
- تشخیص سرطان رحم
- تشخیص تومور رحم
- تشخیص چسبندگی رحم
- تشخیص ناهنجاری های مادرزادی در رحم
- تشخیص دلایل سقط مکرر
بهترین زمان برای انجام دو روش
یکی از تفاوت های عکس رنگی رحم و سونوگرافی واژینال، به زمان مناسب برای انجام دو روش مربوط است. بهترین زمان برای انجام عکس رنگی و سونوگرافی واژینال، پس از اتمام دوره پریود است. در واقع بهتر است خانم ها ۲تا ۴ روز پس از اتمام عادت ماهیانه، سراغ گرفتن عکس رنگی یا سونوگرافی واژینال بروند.
یکی از تفاوت های این دو روش این است که عکس رنگی رحم به جنین آسیب وارد می کند ولی سونوگرافی واژینال مشکلی برای جنین به وجود نمی آورد. بنابراین احتیاطی که برای گرفتن عکس رنگی رحم به خرج می دهید و اقدامات پیش از عکس رنگی رحم، باید بیشتر باشد. در واقع حتماً پس از دوره پریود باید عکس رنگی رحم گرفته شود تا احتمال حاملگی صفر درصد باشد؛ ولی در مورد سونوگرافی واژینال اجباری به انجام این کار پس از اتمام دوره پریود نیست. بلکه توصیه می شود که در این زمان، این نوع سونوگرافی را انجام دهید. ذکر این نکته هم راجع به سونوگرافی واژینال خالی از لطف نیست که در صورت پریود بودن و یا مشاهده لکه بینی بایستی پیش از انجام سونوگرافی، هرتامپونی مصرف کنید.
عوارض دو روش
یک مورد از تفاوت های عکس رنگی رحم و سونوگرافی واژینال، به عوارض انجام دو روش برمی گردد. هر چند عوارض روش عکس رنگی بیشتر است ولی بیشتر این عوارض، گذرا هستند. پس از انجام هر یک از این دو روش، احتمال لکه بینی و یا حتی قاعدگی وجود دارد و اصلاً نباید نگران باشید. چرا که این قضیه کاملاً طبیعی است. البته احتمال بروز سردرد و یا کوفتگی های عضلانی نیز وجود دارد که این موضوع هم نگران کننده نیست.
نتیجه گیری
عکس رنگی رحم و سونوگرافی واژینال، روش هایی هستند که برای بررسی ناهنجاری های موجود در اندام های تولید مثل زنان به کار می روند. یک خانم بایستی حتماً در طول یک سال، اندام های جنسی خود را چکاپ کند. این کار باعث خواهد شد که قبل از این که مشکل جدی پیش بیاید و دردهای مزمن در فرد پدیدار شود، مشکلات پیدا شوند و برطرف گردند.
